باسمه تعالی
همایش بزرگداشت روز شیخ اشراق (شهاب‌الدین سهروردی) با حضور حجت الاسلام و المسلمین سیدیدالله یزدان‌پناه، حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه، غلامحسین ابراهیمی دینانی، آیت‌الله سیدمصطفی محقق داماد، غلامرضا اعوانی، رحیم اعوانی، نجفقلی حبیبی و جمعی دیگر از اساتید حوزه فلسفه و حکمت کشور، عصر سه‌شنبه 5 مرداد در مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران برگزار شد.
در بخش دوم این مراسم استاد یزدان‌پناه با موضوع «حکیم سهروردی و عرفان اسلامی» طی سخنانی عنوان کرد: حکیم سهروردی در قرن ششم به دنیا آمد و به در همین قرن هم به شهادت رسید آنچه از عرفان اسلامی با آن درگیر است با دسته بندی بنده در عرفان جزو عرفان دوره نخستین است این دوره عرفان تا خواجه عبدالله انصاری بوده است.
وی در ادامه افزود: بروز نحله‌ای عرفان در قرن دوم شخصیت‌هایی نظیر شقیق بلخی، رابعه عدویه هستند، در سده سوم ذوالنون مصری، بایزید بسطامی، جنید بسطامی، سهل تستری، سده چهارم حلاج، شبلی و سده پنجم قصاب آملی، خرقانی و نکته مهم این است که همه اینها در کار سهروردی حاضر هستند وی در آثارش از اینها نام برده و برخی مطالب آنها را نقل کرده است.
استاد یزدان‌پناه با تأکید بر اینکه سهروردی در فعالیت‌های فلسفی و دوره حکمت مشاء خود مشکلاتی در باب علم داشته که آنها را حکایت کرده است، گفت: وی در یک مکاشفه موردی از ارسطو پرسید و ارسطو هم مسئله او را حل کرد و بعدها این را در آثار فلسفه‌اش مشاهده می‌کنیم البته در ادامه ارسطو از استادش افلاطون تعریف می‌کند و سهروردی می‌پرسد که آیا از این فیلسوفان مسلمان کسی به پای افلاطون می‌رسد و ارسطو در تعجب می‌ماند اما زمانی که همین را درباره عرفای دوره اسلامی می‌پرسد در این لحظه ارسطو خوشش می‌آید و می‌گوید که اینها فیلسوفان و حکمت حقیقی هستند. این آغاز کار سهروردی و تمایل به عرفان اسلامی می‌شود.
وی در ادامه افزود: برخی تا حرفی از سهروردی می‌آید او را حکیم ایرانی یا برخی حکیم افلاطونی می‌دانند به نظر من اینطور نیست و سهروردی حکیم اشراقی است. وی از حکمای پیشین حتی از کیومرث، فریدون و کیخسرو یا از آن سمت از هرمس یاد می‌کند.
این استاد حکمت و عرفان با بیان اینکه سهروردی قائل به این است که حکمت حقیقی ریشه در ارتباط با آسمان دارد، افزود: بنابراین حکمت خسروانی در کنار حکمای یونان و عارفان یکسان تلقی می‌شود اینها همه راه شهودی را قائل هستند. بنابراین هیچ انسانی حکیم شمرده نمی‌شود مگر اینکه وصل به خمیر حکمت باشد این تلقی جایگاه عارفان را مشخص می‌کند بنابراین شیخ اشراق نه از سر تعلق عادی بلکه تعلق حکمی خود به عارفان تعلق داشت.
وی درباره دسته بندی آثار سهرودی گفت: دسته اول آثار عرفانی سهروردی نظر سفیر سیمرغ و دیگری لغت موران که توصیه می‌کنم کسانی که می‌خواهند ساده و روان مناسک سلوک را بدانند این را بخوانند، سوم کلمه تصوف شرح مقامات عرفا و معانی اصطلاحات عرفانی است و در نهایت روزی با جماعت صوفیان است. دسته دوم رساله‌های رمزی ـ تأویلی او مانند قصه غربت غربیه ، آواز پر جبرئیل، عقل سرخ، فی حقیقة العشق است. بسیاری از آثار سهروردی حتی فلسفه و متافیزیک آمیخته فضای عرفانی است بنابراین بحث عشق خیلی راحت در دستگاه و شهود او جا پیدا کرده است.
استاد یزدان پناه در پایان درباره برخی تلاش‌های شیخ اشراق گفت: اندیشه عرفان نظری که تعبیر دقیق حکمت عارفانه برآمده از شهود است واقعا طوری که عارفان به لحاظ حقیقت به حقائقی می‌رسند آنها را گزارش کرده است این تلقی در دوره اسلامی بعد مشاء پذیرفته شد که عارفان برای خود حکمت و حکمت برهانی داشته باشند.
فایل صوتی سخنان استاد یزدان پناه در این همایش با موضوع حکیم سهروردی و عرفان اسلامی:
حکیم سهروردی و عرفان اسلامی