باسمه تعالی
جایگاه، دسته بندی و طبقه بندی علوم
🔵 این که فلسفه مادر علوم تلقی شده است، بر می گردد به جایگاه آن در میان علوم.
جایگاه علوم را به چند لحاظ می توان در نظر گرفت.
1. به لحاظ مدیریتی؛ بدین صورت که مردم خود علوم را به شکلی ترتیب دهند. بر این اساس ممکن است کسی فلسفه را از میان علوم حذف کند؛
2. به لحاظ نفس الامری. باید دانست که علوم به لحاظ نفس الأمری هر یک جایگاه ویژه ای دارد.
به نظر ما مدیریت علوم باید به لحاظ جایگاه نفس الأمری آن ها سامان یابد. لذا بوعلی که هم فیلسوف و هم طبیب است، می داند که در طبقه بندی علوم، اول فلسفه و پس از آن طبّ قرار دارد. یا خواجه نصیر به طالبان علم فلسفه دو درهم و به طالبان علم ریاضی یک و نیم درهم و به طالبان علم فقه یک درهم شهریه می داده است.
🔵 طبقه بندی نفس الامری علوم (دیدگاه استاد یزدان‌پناه):
1- علوم پایه: فلسفه اولی (فلسفه ذهن و طبیعیات زیر مجموعه فلسفه اولی است)، عرفان نظری، شریعت در باب معارف، معرفت شناسی و منطق. این دسته مقدم بر سایر علوم است.
2- عرفان عملی، شریعت در وادی طریقت، حکمت عملی، فلسفه های مضاف، فلسفه فقه. (تاریخ، هنر، تربیت، سیاست، جامعه شناسی و...)
3- علوم تجربی، علوم ریاضی، علوم انسانی (فلسفه اولی باید پیش از علوم انسانی باشد)، هنر، فقه اصغر (فقه متعارف) و تحقیقات کاربردی.
باید به لحاظ طبقه بندی نفس الامری علوم، سیر علمی را تنظیم نمود و این سبک یک مدیریت راهبردی را به دنبال خودش می آورد.
فیلسوفان ما نوعا دسته بندی علوم را انجام می دادند. در طبقه بندی علوم از منظر ایشان: اول فلسفه، بعد ریاضی و در آخر طبیعیات، قرار داشت؛ ایشان به همین صورت کار علمی را انجام می داند اما الان این ترتیب رها شده است.
این نکته قابل توجه است که طبقه بندی علوم و انجام مدیریت علمی بر اساس آن، نتیجه های تمدنی در پی خواهد داشت. این نگاه راهبردی، از دل نگاه نفس الأمری به علوم در می آید.
بر گرفته از جلسه 101 خارج نهایه.
